Velayet Altındaki Çocuğun Yurt Dışına Götürülmesi

18 yaşın altında olan çocuklar velayet altındadır. Ana-baba evli ise velayet ortaktır. Ana-babanın ayrı olduğu durumlarda ise çocuğun velayeti ebeveynlerden birine verilebilir. Bu durumda velayet hakkına sahip olan ebeveyn çocukla ilgili çeşitli kararları alabilir.

Evli olmayan eşler açısından yurt dışına çıkışlar sırasında çocuğun velayetinin kimde olduğuna bakılmaktadır. Velayeti alan tarafın çocuğun bakımı, okulu, yaşayacağı yer gibi çeşitli konularda tek başına karar alması mümkündür.

Velayet kendisinde olan eş çocuğu yurt dışına çıkarabileceği gibi oraya yerleşebilir de. Bununla birlikte çocuğun diğer ebeveynle olan ilişkisi bu durumdan zarar gördüğünde, çocuğun üstün yararına uygun olmayan bir karar alındığında diğer eşin velayete yönelik dava açma hakkı oluşacaktır.

 

Yurt Dışına Çıkışta Velayet Altındaki Çocuğun İzin Belgesi

Velayet altındaki çocuk yurt dışına çıkacağı zaman ilgili makamların talep edeceği belgeler arasında muvafakatname de yer alır. Çocuk yurt dışına çıkabilmek için bu izin belgesine ihtiyaç duyar.

Ebeveynlerin evli olduğunda her iki ebeveynden alınan bu belge eşlerin evli olmadığı durumlarda velayet kendisinde olmayan ebeveynden istenir. Anlaşmalı boşanma davası sonuçları arasında velayetin ortak olmasına karar verilmiş ise bu durumda her iki ebeveynin çocuk için yurt dışına çıkış izni alması gerekir.

 

Çocuğun Yurt Dışına Çıkarılması

Velayet, çocuk sahibi olan eşlerin ortak konularından biridir. Velayetin amacı çocuğun bakımı ve korunması açısından üstün yararın gözetilmesidir. Yetişkin olmayan çocukların ana-baba evli ise velayeti her ikisi üzerinde olur.

Ana-baba ayrı ise velayet mahkeme tarafından eşlerden birine verilir. Velayet verilirken de çocuğun üstün yararı gözetilmektedir. Aile Hukuku kapsamında evli eşlerin çocuğun velayeti üzerinde ortak hakları vardır.

Eşler ayrı ise ve çocuk ebeveynlerden biri ile seyahat edecekse yurt dışına çıkarken noter onaylı izin belgesi velayet kendisinde olmayan eşten alınmak zorundadır. Velayet annede ise ve çocuk anne ile yurt dışına çıkacaksa Türk Hukuku bakımından bir sakınca görülmez. Bununla birlikte seyahat edilen ülke makamlarınca velayet kendisinde olmayan eşten çocuk için yurt dışına çıkış izni talep edilir.

 

Velayet Altındaki Çocuğun Yurt Dışına Çıkarılması

Velayet altındaki çocuk yurt dışına çıkarılacağı zaman muvafakatname adı verilen izin belgesi gerekir. Boşanma davalarının ardından çocuğun velayeti hangi ebeveyne verildiyse ve çocuk yurt dışına çıkarılacaksa velayet kendisinde olmayan eşten noter kanalı ile muvafakatname denen bir izin belgesi istenir.

18 yaşın altında olan çocuklar yurt dışına çıkacağı zaman yasal vasilerinden alınmış olan ve noter kanalı ile düzenlenen izin yazısı gerekir. Çocuk yasal vasileri yanında olmadan yurt dışına çıkacaksa noter onaylı muvafakatname alınması zorunludur.

 

Velayet Altındaki Çocuğa Verilen İzin Belgesi Geçerlilik Süresi

Velayet altındaki çocuk yurt dışına çıkacağı zaman annesinin velayeti altında ise ve eğitim, seyahat gibi nedenler söz konusu olduğunda babadan yurt dışına çıkışta izin alınmasına gerek olmaz. Bununla birlikte seyahat edilecek ülkenin uygulamaları arasında babadan alınacak izin belgesi varsa noterden bir muvafakatname alınması zorunludur.

Somut olayın özelliklerine bağlı olarak çocuk yurt dışına çıkacağı zaman muvafakatnameye gerek olup olmadığı konusu değerlendirilir. Çocuk yurt dışına çıkacağı zaman noter kanalı ile muvafakatname hazırlanması gerekebilir.

Noterden alınacak bu izin belgesi son 6 ay içinde düzenlenmiş olmalıdır. Belgenin geçerlilik süresi de belge verilirken düzenlenir ve o süreye uyulması gerekir. Noterde hazırlanan izin belgesi Türkçe olarak hazırlandıktan sonra yeminli bir tercümana gidilecek ülkenin diline göre tercüme ettirilmesi gerekmektedir. Noter kanalı ile hazırlanan yurt dışına çıkış muvafakatnamesi için ayrıca apostil onayı da gerekir.

 

Velayet Altındaki Çocuğun Yurt Dışına Kaçırılması

Velayet altında olan çocuğun bazı durumlarda yurt dışına kaçırılması söz konusu olabilir. Velayet hakkına sahip olan eş tarafından bu tür bir davranış gerçekleştirildiğinde diğer eş çocuğun yurt dışına çıkarılmasını engellemek ister.

Çocuğun seyahat hakkının engellenmesi kapsamında mahkemenin hareket etmesi söz konusu olacağından mahkeme kabul ettiği takdirde çocuğun yurt dışına çıkışı geçici olarak durdurulabilir. Mahkeme bu yönde bir tedbir kararı verebilir.

Mahkeme böyle bir karar verirse velayet kendisinde olan eş bu tür bir niyetinin olmadığını delillerle ispat etmekle yükümlü olur. Mahkemece deliller yeterli bulunduğunda ise tedbir kararı yine mahkeme tarafından kaldırılabilir. Çocuk yurt dışına kaçırılmış ise velayet kendisinde olmayan eşin çocuğun iadesini talep etmesi gerekecektir.

 

Velayet Altındaki Çocuğun Yurt Dışına Yerleşmesi

Velayeti alan eş çocukla birlikte yurt dışına yerleşmek isterse bunu yapabilir. Bu karar alınırken diğer eşin rızasına bakılmaz. Velayet kendisinde olmayan eş bu tür bir karar alınması durumunda ve rızası bulunmazsa dava açabilir.

Açılacak dava çocuğun velayetinin değiştirilmesi yönünde olur. Ayrıca velayet kendisinde olmayan eş Lahey Sözleşmesi kapsamında çocuğun kaçırıldığı yönünde başvuru hakkını da kullanabilir. Bu sözleşme uyarınca koşular sağlandığında 16 yaşından küçük çocukların iadesi mümkün olur. Çocuk taşındığı ülkeye uyum sağlamış ise bu talebin reddedilme ihtimali doğar.

Çocuğun üstün menfaati ebeveynleri ile olan ilişkisinde daima önceliklidir. Çocuk sağlıklı bir ortamda gelişimini sürdürmelidir. Ebeveynin hiçbir koşulda çocuğun sağlığına ve gelişimine zarar verebilecek davranışlarda bulunmaması gerekir.

Çocuğun üstün menfaati zarar görmediği sürece ailesi ile bağlarının sürdürülmesi onun en doğal hakkıdır. Çocukla aile bağlarının koparılabilmesi için istisnai durumların oluşması gerekir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de çocuğun menfaatlerini diğer tüm hususlardan üstün tutmaktadır.

Son olarak, Türk Medeni Kanununda düzenlenen velayet kurumuna dair iş ve işlemlerde aile hukuku avukatından yardım almanın son derece yararlı olacağının altını çizmek gerek.

 

Sıkça Sorulan Sorular

 

Velayet Nedir?

Velayet; küçüklerin ve kimi durumlarda ergin kısıtlı çocukların belirli varlıklar ve temsil bakımından anne ve/veya babanın sahip olduğu hak, yetki ve ödevler bütünüdür.

 

Velayet Neye Göre Verilir?

Velayete ilişkin karar, başta çocuğun üstün yararı olmak üzere pek çok kriter dikkate alınarak verilir.

 

Anne Evlenirse Baba Velayeti Alabilir mi?

Annenin evliliği dolayısıyla çocuğun beden, ruh veya akıl sağlığı olumsuz etkilenmiyorsa velayet yine annede kalabilir.