İştirak Nafakası Nedir?

Türk medeni kanunu uyarınca ergin olmayan çocuklar kural olarak anne ve babalarının velayeti altındadırlar. Çocuk ergin olunca yani 18 yaşını tamamlayınca anne ve babasının çocuk üzerindeki velayeti sona erer. Evlilik devam ettiği müddetçe anne ve baba  u velayet hakkını birlikte kullanırlar. Boşanma davası sonunda ise hakim çocukların velayetini genellikle eşlerden birine vermektedir. Bu bağlamda diğer eşin çocuk üzerindeki velayet hakkı sona erecektir. Velayeti alan taraf çocuğa bakmak, beslemek, eğitimine önem vermek ve barınma ihtiyacını karşılamakla mükelleftir. Bu süreçte kendisine velayet verilmeyen anne ya da baba ise mali gücüne göre bu çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılacaktır. İşte buna uygulamada “iştirak nafakası” denmektedir. İştirak nafakası halk arasında çocuk bakım parası, çocuk nafakası olarak da bilinmektedir. İştirak nafakasında çocuğun barınmasına beslenmesine giyinmesine sağlık giderlerine eğitimine ilişkin katılma payı ödenir. Örneğin, velayet anneye verilmiş ise baba iştirak nafakasına hükmedilerek çocuğun giderlerine ortak edilir. İstanbul Nafaka Avukatına danışarak iştirak nafakası talebinde bulunabilirsiniz.

 

Hangi Hallerde İştirak Nafakası Ödenir ?

1. Boşanma halinde velayet hakkı taraflardan sadece birine verilmişse ;
2. Ülkemizde birlikte velayet sıklıkla karşılaşılan bir durum değildir. Boşanma davası sonucunda hakim çocuğun velayetini anne ya da babadan birine verir ve diğer taraf için ise iştirak nafakasına hükmeder. Çocuğun üstün yararı gözetilerek velayetin hangi tarafa verileceği belirlendikten sonra aynı zamanda iştirak nafakası da düzenlenir. Velayeti alan eş lehine ve çocuk yararına iştirak nafakasına karar verilir. Kural olarak velayeti kendisine verilmeyen anne ya da baba ekonomik imkanları dahilinde çocuğun bakım ve giderine katılmak zorundadır. hakim çocuğun olağan ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak hakkaniyete uygun bir miktarda iştirak nafakası bağlayacaktır. İstanbul En İyi Nafaka Avukatı ile iştirak nafakası için dava yoluna başvurabilirsiniz.
3. Ayrılık kararı verildiğinde velayet hakkı taraflardan birine verilmişse ;
4. Boşanma ve ayrılık kararı aynı değildir. Ayrılık kural olarak evliliği sona erdirmez. Eşler ayrılık kararı alarak bir süre ayrı yaşama hakkı kazanıp bir nevi ortak hayatı bir süreliğine tatil ederler. Eşler ayrılık davası açabileceği gibi boşanma davası açsa dahi boşanma yerine hakim ayrılık kararı verebilir. hakim ayrılığa karar verdiğinde kararında ayrılık süresini ve gerekçesini de belirtir. Mahkeme ayrılığa karar verdiğinde eşlerin müşterek çocuklarının velayetini de eşlerden birine verecektir. Çocuğun velayetini almayan diğer taraf ise ayrılık süresinde çocuğa iştirak nafakası ödeyecektir.
5. Evlilik dışı doğan çocuklar bakımından ;
6. Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti annesine aittir. çocuğun babası ile soy bağının kurulması için babalık davası açması halinde babalığa hüküm verilirse öncelikle velayetin kime verileceği kararlaştırılacaktır. Ardından velayeti kendisine verilmeyen diğer eş iştirak nafakası ödeyecektir.

 

İştirak Nafakası Miktarı

İştirak nafakasının miktarında tarafların sosyal ve ekonomik durumları belirleyici olacaktır. Kolluk kuvvetleri tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını araştırmada yardımcı olacaklardır. Aile hakimi de bu hususu sosyal çalışmacılara tespit ettirme yetkisine haizdir. Tarafların yerleşim yerleri baz alınarak tüm gelir ve malvarlıkları tespit edilmek suretiyle nafaka miktarı belirlenecektir. 

Nafaka miktarının belirlenmesinde göz önüne alınan hususlar;

• Tarafların sosyal ve ekonomik durumları
• Çocuğun ihtiyaçları
• Çocuğun eğitim ve okul giderleri
• Çocuğun sağlık giderleri
• Çocuğun yaşı ve alışa geldiği yaşam tarzı
• Anne ve babanın hayat koşulları
• Anne ve babanın mali durumları, ödeme güçleri
• Varsa çocuğun geliri

Belirtmek gerekir ki, iştirak nafakasının belirlenmesinde lüks ihtiyaçlar kural olarak dikkate alınmaz. Nafaka miktarı hakkaniyet ilkesine uygun olarak nafaka ödeyecek tarafı zorlamayacak ve onu zor duruma düşürmeyecek şekilde belirlenecektir. Olası hak kayıplarından korunmak için İstanbul Nafaka Avukatı ile hukuki sürecinizi başlatabilirsiniz.

 

İştirak Nafakası Miktarında Anlaşma

Taraflar aralarında bir anlaşma yaparak iştirak nafakası miktarını belirleyebilirler. Ancak bu anlaşmanın geçerli olması için hakimin de onayı gerekir. Hakim çocuğun üstün menfaatini gözeterek bu anlaşmayı uygun bulursa söz konusu miktar iştirak nafakası olarak hükmedilir. Ancak hakim anlaşılan miktarı çocuk için yetersiz bulursa bu anlaşmayı kabul etmeyebilir. Anlaşılan nafaka miktarı kural olarak çocuğun bakım ve giderlerini karşılayacak miktara tekabül etmelidir. Anlaşılan iştirak nafaka miktarı daha sonradan tekrar dava konusu yapılarak arttırılması ya da azaltılması talep edilebilir.

 

İştirak Nafakasının Artırılması veya Azaltılması

Nafaka kararı maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Bu bağlamda değişen hayat koşulları, şartlar ve durumlar dikkate alınarak iştirak nafakası miktarı her zaman değiştirilebilir. İştirak nafakasının değiştirilmesi için her zaman talepte bulunabilirsiniz, herhangi bir süre kaydı yoktur. Önemli olan iştirak nafakasının artırılmasını ya da azaltılmasını gerektiren bir halin mevcut olmasıdır. Bu durumda mahkemeye başvurarak nafakanın artırılması ya da azaltılması talebinin yanı sıra nafakanın kaldırılmasını da isteyebilirsiniz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı ÜFE oranında hakim nafaka miktarında gerekli değişiklikleri yapacaktır. Ancak hakim iştirak nafakasına hükmederken nafaka miktarının her yıl ne oranda artırılacağına da karar vermişse bu durumda nafakanın artırılması için yeniden dava açmanıza gerek yoktur. İstanbul En İyi Nafaka Avukatı iştirak nafakası miktarında gerekli değişikliğin yapılması için hukuki süreci başlatacaktır.

 

İştirak Nafakasının Sona Ermesi

İştirak nafakası lehine nafaka bağlanan çocuğun ergin olmasına kadar devam eder ve çocuğun ergin olması ile sona erer. Bu bağlamda iştirak nafakasını sona erdiren haller;

• Çocuğun ergin olması yani 18 yaşını tamamlaması
• Çocuğun evlenmesi
• Çocuğun mahkeme kararıyla ergin kılınması

Bu hallerde iştirak nafakası sona erecektir.

 

İştirak Nafakası Yargıtay Kararlarından Örnek Alıntılar

“Davacı vekili dava dilekçesinde “iştirak nafakası” istediğini açıkça belirtmiştir. Başka bir anlatımla koşulları oluştuğunda TMK m. 182 f. II hükmüne göre velâyetin kullanılması kendisine “verilmeyen eş” çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorunda olduğu için davacı vekili tarafından ancak “iştirak nafakası” verilmesi istenebilir. Boşanmış eşler hangi sebeple olursa olsun ortak çocukları için “tedbir nafakası” değil sadece “iştirak nafakası” isteyebilir.” 2. Hukuk Dairesi         2007/16716 E.  ,  2007/17433 K.

“TMK’nun 328.maddesinde: “Ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.” hükmü yer almaktadır. Yukarıda açıklanan TMK.nun 328/1.maddesi uyarınca; kural olarak, ana babanın bakım borcu çocuğun ergin olmasına kadar devam ettiğinden, anılan maddenin birinci fıkrasının açık hükmü uyarınca küçük ergin olmakla lehine bağlanan iştirak nafakası kendiliğinden sona erer.
Buna bağlı olarak; çocuğun ergin olması ile iştirak nafakası kendiliğinden sona erdiğinden, davacının, kanun gereği kendiliğinden sona eren iştirak nafakasının kaldırılması talebi ile dava açmasında hukuken korunmaya değer menfaati, diğer bir ifade ile bu talebi yönünden dava açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Diğer taraftan küçük reşit olduktan sonra da eğitimine devam ediyorsa, kendisi yeni bir dava açarak yardım nafakası talebinde bulunabilir. Yardım nafakası talebine ilişkin olarak davalı tarafça usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmamasına rağmen 400 TL iştirak nafakasının yardım nafakası olarak devamına karar verilmesi doğru görülmemiştir.” 3. Hukuk Dairesi         2016/2465 E.  ,  2016/3813 K.

“İştirak nafakası (TMK 182/2.maddesi) miktarının belirlenmesinde ana babanın özelliklerine ilişkin ilkelerden bir diğeri sonuncusu ana babadan geliri olmayan iştirak nafakası vermemelidir ilkesidir. Ekonomik sosyal durumu yetersiz ise katılmak zorunda da değillerdir. Örneğin velayet kendisinde bulunmayan taraf yoksulluk nafakası alıyorsa iştirak nafakası vermek başka bir anlatımla çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılmak zorunda değildir. Kendi geçimini sağlamaktan yoksun olanın katkısının beklenemeyeceği doğaldır. Velayet hakkına sahip olmayan eşin çalışamayacak durumda olduğu sağlık kurulu raporu ile ve gelirinin bulunmadığı soruşturma yazılarıyla anlaşılmış ise ödeme gücü bulunmayan ana ya da babanın iştirak nafakası ile yükümlü tutulması elbette olanaklı değildir. Davacıdan halen aylık 200.00 TL yoksulluk nafakası alan, sabit bir işi ve düzenli bir geliri olmadığı belirlenen davalıdan ortak çocuklar yararına iştirak nafakası talep edilemeyeceği, bu nedenle davanın reddi gerektiği halde mahkemece yasal olmayan gerekçeler ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve kararın bozulması gerekmiştir.” 3. Hukuk Dairesi         2014/17972 E.  ,  2015/4098 K.

 

Sıkça Sorulan Sorular

Hakim birden fazla çocuk için iştirak nafakasına hükmedebilir mi ?

Evet, birden fazla çocuk için iştirak nafakasına hükmedilebilir. Ancak hakim birden fazla çocuk için iştirak nafakasına hükmetmişse kararında hangi çocuk için ne kadar nafakaya karar verdiğini açıkça belirtmelidir. 

İştirak nafakası ne şekilde ödenir ?

İştirak nafakası kural olarak her ay peşin olarak ödenir. Bu bağlamda iştirak nafakası irat şeklinde yani taksitlerle ödenmektedir. Toptan şekilde iştirak nafakası ödenemez. Taraflar arasında anlaşma yoksa kural olarak TL üzerinden iştirak nafakasına karar verilecektir. 

İştirak nafakası ödediğim çocuğum 18 yaşını geçti, nafakanın bitmesi için dava mı açmalıyım ?

Hayır, lehine nafaka bağlanan çocuğun ergin olmasıyla iştirak nafakası kendiliğinden sona erecektir bunun için dava yoluna başvurmanıza lüzum yoktur.

İştirak nafakası için nerede dava açılır ?

İştirak nafakası için görevli mahkeme kural olarak Aile Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yani davacının yerleşim yeri mahkemesidir. Evlilik dışı doğan çocuklar bakımından ise dava çocuğun yerleşim yerinin aile mahkemesinde açılmalıdır. 

Çocuk kendi adına iştirak nafakası davası açabilir mi ?

Ayırt etme gücüne sahip ancak ergin olmayan küçükler de kendi adına nafaka davası açıp yürütebilir. Ancak bunun için temyiz kudreti var olmalıdır. bu süreçte İstanbul Nafaka Avukatı Tavsiyeleri ile davanızı yönlendirebilirsiniz.