Evlilik Sözleşmesi
Evlilik Sözleşmesi Nedir ?
Mal rejimi sözleşmesi pratik yaşamda evlilik sözleşmesi olarak bilinmektedir. Bilindiği üzere evlilik kurumu eşlere birtakım kişisel ve mali hukuki sorumluluklar yükler. Eşler evlilik öncesinde veya sonrasında yapacakları bir sözleşme ile bu sorumluluklarını düzenleyebilirler. Evlilik sözleşmesinde genellikle eşlerin mallarını nasıl kullanacaklarına dair, mallardan nasıl yararlanacaklarına dair ve bu malları nasıl yönetip tasarruf edebileceklerine dair düzenlemeler içerir. Hukukumuzda çeşitli mal rejimi sözleşmeleri bulunmaktadır. eşler istedikleri mal rejimi sözleşmesini seçmekte serbesttir. Ancak eşler herhangi bir seçim yapmamışsa yasal mal rejimine tabi olacaklardır. İstanbul Aile Hukuku Avukatı ile sizleri en doğru şekilde temsil edecek evlilik sözleşmesini hazırlayabilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesi Çeşitleri Nelerdir ?
Türk Medeni Kanunumuz uyarınca eşlerin seçebilecekleri çeşitli mal rejimleri bulunmaktadır. hukukumuzda 5 farklı mal rejimi tipi düzenlenmiştir. Bunlar;
- Edinilmiş mallara katılma rejimi
- Mal ayrılığı rejimi
- Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi
- Mal ortaklığı rejimi
- Olağanüstü mal rejimi
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir ?
Edinilmiş mallara katılma rejimi Türk Hukuku uyarınca yasal mal rejimidir. Bunun en önemli hukuki sonucu ise, eşler herhangi bir evlilik sözleşmesi yapmamışsa bu durumda edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır. Bu rejimde bir eşin evlilik devam ederken edindiği mallara diğer eşin de ortak olması sonucu doğar. Bu rejimde edinilmiş mallar ve kişisel mallar ayrımı yapmak büyük önem arz etmektedir. Çünkü kural olarak eşlerin kişisel malları tasfiyeye eklenmeyecektir.
Mal paylaşımında dikkate alınacak eşlerin edinilmiş malları;
- Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacıyla kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
- Kişisel mallarının gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerden ibarettir.
Tasfiyeye eklenmeyecek değerler;
- Kişisel eşyalar
- Mal rejiminin başlangıcında veya öncesinde kendisine ait bulunan eşyalar
- Miras yoluyla kazanılmış mal varlığı değerleri
- Karşılıksız olarak kazanılmış mal varlığı değerleri
- Manevi tazminat alacakları
- Kişisel mallar yerine geçen değerler
Mal Ayrılığı Rejimi Nedir ?
Mal ayrılığı rejimi eski yasal mal rejimidir. Bu rejim uyarınca her eşin malı sadece kendisine aittir. eşler kendi malvarlıklarına tek başına malik olurlar. Mal rejimi tasfiyesi aşamasında hangi eşin üzerinde hangi mal varsa o mal sadece ona ait olur. Bir eşin mal ayrılığı rejiminde eşinin mallarına herhangi bir ortaklığı olmaz. İster evlilik öncesinde ister evlendikten sonra eşler evlilik sözleşmesi yaparak mal ayrılığı rejimine geçerler. Mal ayrılığı rejimi sözleşmesinin yapıldığı an esas alınarak bu tarihten sonra eşlerin malvarlıkları sadece kendilerine ait olacaktır. Mal ayrılığı rejimini seçtikten sonra değiştirmesi de mümkündür. mal ayrılığı rejimi uygulamada sık sık tercih edilmektedir.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi Nedir ?
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi edinilmiş mallara katılma rejimiyle benzer özellikler göstermektedir. Evlilik sözleşmesi yaparak paylaşmalı mal ayrılığı rejimi seçen eşler hem evlilik sürecinde edindikleri mallar hem de evlilikten önce sahip oldukları kişisel mallar üzerinde mülkiyet hakkına sahip olurlar. Bir başka deyişle, evlilik önce de sonra da edinilen mallar yarı yarıya paylaştırılacaktır. Mal rejimi tasfiye sürecine girildiğinden her eş diğer eşte bulunan kendine ait malları geri alacaktır ancak ütün yararın ispatı ile payın karşılığı ödenerek malın kendisinde kalması sağlanabilir.
Mal Ortaklığı Rejimi Nedir ?
Mal ortaklığı rejimi; eşlerin kişisel malları ile ortaklığın mallarını kapsar. Şöyle ki, eşler birtakım kazanç veya mallarını ortaklık dışında tutarak farklı bir ortaklık oluşturabilirler. Böylece eşlerin kişisel malları ve ortaklığın malları ayrılacaktır. Eşler kişisel mallarına kendileri maliktir ancak ortaklığın mallarına birlikte sahip olurlar. Eşlerin kişisel olmayan her türlü malvarlıkları ise ortaklığın malı olarak kabule dilecek ve tasfiye buna göre yapılacaktır. Evlilik sözleşmesi yaparak mal ortaklığı rejimi geçiş yapabilirsiniz. Mal ortaklığı rejimi pratik hayatta sıklıkla rastlanılan rejimlerden biridir.
Olağanüstü Mal Rejimi Nedir ?
Yukarıda bahsettiğimiz mal rejimleri olağan mal rejimleridir. Bazı hallerde olağanüstü mal rejimine geçilebilir. Olağanüstü mal rejimi ise kural olarak yasal mal rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüştürülmesidir. Gerek eşlerden birinin talebiyle gerekse alacaklıların talebiyle olağanüstü mal rejimine geçiş yapılabileceği gibi kanunen öngörülen bazı hallerde kendiliğinden olağanüstü mal rejimine geçilecektir. Bu bağlamda olağanüstü mal rejimine geçiş taleple olabileceği gibi kendiliğinden ya da mahkeme kararıyla da olabilir.
Evlilik Sözleşmesi Şartları Nelerdir ?
Her evlilik sözleşmesi geçerli olmaz. Evlilik sözleşmesini geçerlilik şartlarına uygun olarak hazırlamanız gerekmektedir. Bu şartlar;
- Evlilik sözleşmesi yapan eşler ayırt etme gücüne sahip olmalıdır.
- Her iki eş de mal rejimi tiplerinden biri üzerinde anlaşmalıdır. Ortada çekişme olmamalıdır.
- Evlilik sözleşmesi noterde yapılmalıdır.
- Evlilik sözleşmesi her iki eş tarafından imzalanmalıdır.
- Evlilik sözleşmesinde kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı hükümler olmamalıdır.
- Evlilik imkansız olmamalıdır.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır ?
Evlilik sözleşmesi evlilik öncesi veya sonrası yapılabilir. Evlilik sözleşmesi evlilikten önce yapılacaksa evlendirme memuruna yazılı bildirim yaparak tabi olacakları mal rejimlerini belirleyebilirler. Evlendikten sonra evlilik sözleşmesi akdetmek için noterde düzenleme veya onaylama suretiyle evlilik sözleşmesi hazırlayabilirler. Mal rejimi sözleşmesi kural olarak resmi şekil şartına uygun olarak yapılmalıdır. Evlilik sözleşmesinde sonradan değiştirmek ya da kaldırmak için yine aynı şekilde noterden bu işlemler yapılmalıdır. Ülke sınırları içinde bulunan herhangi bir noterden evlilik sözleşmesi yapabilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir ?
Evlilik sözleşmesinin sona erdirilebilmesi mümkündür. Örneğin, eşler anlaşarak yeni bir mal rejimi seçtiklerinde eski evlilik sözleşmesi sona erecektir. Bazı hallerde olağanüstü mal rejimi hallerinin varlığı halinde evlilik sözleşmesi son bularak olağanüstü mal rejimine geçilebilir. Bu haller kısaca;
- Ölüm
- Boşanma
- Yeni bir mal rejimine geçiş
- Evliliğin iptal edilmesi
- Olağanüstü mal rejimine geçiş
Sıkça Sorulan Sorular
Mal rejimi sözleşmesi şarta bağlanabilir mi ?
Evlilik sözleşmesi yapan eşler sözleşmede belli bir durumun gerçekleşmesi halinde mal rejimi sözleşmesinin sona ereceğini kararlaştırabilirler. Bununla birlikte süre ile ilgili de şart koyabilirler.
Karma mal rejimi seçmek mümkün mü ?
Hayır, karma bir mal rejimi yaratılamaz. Kanunda düzenlenmiş mal rejimleri ile sınırlıdır.
Evlilik sözleşmesi yapıldıktan sonra evlenme gerçekleşmezse sözleşemeye ne olur ?
Evlenmeden önce yapılan evlilik sözleşmesi evlilik gerçekleşirse hukuki sonuçlarını doğuracaktır. Aksi takdirde bir anlam ifade etmeyecektir.
Tasfiye için görevli ve yetkili mahkeme neresidir ?
Sözleşme ölümle sona ermişse ölenin son yerleşim yeri, boşanma veya evliliğin iptali ile sona ermişse eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer Aile mahkemesi tasfiye için görevli ve yetkili mahkemedir.
Evlilik sözleşmesi noterde yapılmamışsa ne olur ?
Evlilik sözleşmesinin adi yazılı şekilde hazırlanması hukuki sonuç doğurmayacaktır, geçerli olmayacaktır.
Evlilik sözleşmesinden doğan davalarda avukat ücreti ne kadar ?
İstanbul Aile hukuku Avukatı Ücretleri güncelde 9.936 tl civarındadır.
Evlilik Sözleşmesi Hakkında Yargıtay Kararlarından Örnek Alıntılar
“Milli Piyango, bingo, tombala, spor toto, sayısal loto, süper loto, on numara, iddia, at yarışı ve bahis oyunu gibi şans oyunları ile sıkça televizyon kanallarınca düzenlenmekte olan yarışma programlarından kazanılan ikramiyelerin (para veya eşya) hangi mal grubuna ait olacağı konusunda; Türk Doktrininde görüş ayrılıkları bulunmaktadır. milli piyango bileti (ve diğer şans oyunlarının) satın almak için verilen meblağ kazanılan ikramiyeye göre çok düşük de olsa sonuçta bir karşılıktır. Burada önemli olan ekonomik karşılık değil, hukuki karşılıktır. Yani, bir malın ivazlı sayılabilmesi için, edimler arasında ekonomik anlamda bir dengenin olması zorunlu olmayıp, hukuki anlamda bir karşılık ilişkisinin olması yeterlidir. Evlilik eğer bir hayat ortaklığı bir kader birliği olarak görülüyorsa, iyi günde, kötü günde yoksullukta zenginlikte sonuç itibariyle kaynağı şans olsa bile bir karşılık varsa ve o karşılık edinilmiş mallardan karşılanmış ise, bu edinilmiş mal sayılmalıdır.” 8. Hukuk Dairesi 2013/7361 E. , 2014/13668 K.
“Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten (1.1.2002) önce evlenmiş olan eşler arasında bu tarihe kadar tabii oldukları mal rejimi devam eder. Eşler kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde başka bir mal rejimini seçmedikleri taktirde bu tarihten geçerli olmak üzere yasal mal rejimini (edinilmiş mallara katılma rejimi) seçmiş sayılırlar” denilmekte ve aynı kanunun 10/3 maddesinde de “ Şu kadar ki eşler yukarıda öngörülen bir yıllık süre içerisinde mal rejimi sözleşmesiyle yasal mal rejimini (edinilmiş mallara katılma rejimini) evlenme tarihinden (Yani geçmişe etkili olarak) geçerli olacağını kabul edebilirler.” Hükmüne yer verilmektedir. Bu iki düzenleme birlikte değerlendirildiğinde yukarıda öngörülen bir yıllık süre içerisinde eşlerin geçmişe etkili olmak üzere sadece yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimini seçebilecekleri açıktır.” 8. Hukuk Dairesi 2010/6262 E. , 2011/3497 K.
“Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği 1.1.2002 tarihinde, davacıların murisi Hayati ile davalı eşi arasında, sözleşmeleri uyarınca mal ortaklığı rejimi söz konudur. Eşler, yasada öngörülen bir yıllık süre içeresinde mal rejimi sözleşmesi yapmamışlardır. Davacıların murisi H.’nin 7.3.2003 tarihinde ölümü ile evlilik birliği sona erdiğinde, eşler yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katıma rejimine tabidir.
Gerçekleşen bu durum karşısında edinilmiş mallara katılma rejimi hükümleri doğrultusunda değerlendirme yapılması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.” 2. Hukuk Dairesi 2006/7017 E. , 2007/113 K.