Eşin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması

Eşler kural olarak her türlü hukuki işlemi birlikte yapabilirler. Ancak bazen eşlerden birinin savurganlığı aile birliğine tehdit teşkil edebilir. Eşlerin malvarlıklarının azalması ailenin ekonomik geleceğini sarsabilir. Kanun koyucu bu olasılık için hukuki düzenleme yapmıştır ve eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanmasına hukuken müsaade etmiştir.  Bu bağlamda eşin belirli malvarlığı değerleri üzerinde tasarruf yetkisi sınırlandırılabilir.

 

Kısıtlama Kararı Şartları

1. Ailenin ekonomik varlığı ya da evlilik birliğinin giderlerine yapılacak olan katkının önemli ölçüde tehlikeye düşmesi gerekir.
2. Eşin yaptığı işlemler makul gerekçelere dayanmamalıdır. Örneğin; borçlarını ödemek amacıyla bazı malları satması onun kısıtlanmasını gerektirmez.
3. Eşlerden birinin hakime başvurması
4. Hakimin alacağı tedbir orantılı olmalıdır. 

 

Eşin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması Sonucu Nedir ?

Tasarruf yetkisi sınırlanan eş herhangi bir işlem yapabilmek için eşinin rızasına ihtiyaç duyacaktır. Eşinin rızası açık ya da örtülü şekilde olabilir. Bu rıza işlemden önce ya da işlemden sonra verilebilir. sınırlama ile alınan tedbir bir taşınmaza ilişkin ise yani eşin taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisi sınırlandırılmış ise bu husus aynı zamanda tapu kütüğüne şerh edilebilir. Bunun için yeni bir talep gerekmez, hakim kendiliğinden yapabilir. 

Eşin tasarruf yetkisi karar ile birlikte sonuç doğurur. Bu bağlamda kısıtlama kararı verildikten sonra bu hususu şerh ettirilmemiş olsa dahi kişilerin iyi niyeti korunmayacaktır. 3.kişilere eşin rızası olmadan tescil yapılmışsa rızası olmayan eş dava açarak bu tescili iptal edebilir. Bu davanın adı tapu sicilinin düzeltilmesi davasıdır.

 

Eşin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanmasının Kaldırılması

Eşin tasarruf yetkisi sonsuza kadar sınırlandırılamaz. Gerek kısıtlanan eş gerekse diğer eşin talebi doğrultusunda hakim bu kısıtlamayı kaldırabilir. Kısıtlamayı gerektiren şartlar ortadan kalkmışsa hakim gerekli değişiklikleri yapacaktır. Örneğin, çocukların ergin olması ve eğitimlerinin bitmesi hali burna örnektir.

 

Eşin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanmasının Koşulları 

Türk medeni kanunumuz uyarınca iki farklı durumda eşlerden birinin tasarruf yetkisi kısıtlanabilir. Bunlar;

1. Ailenin ekonomik varlığının korunması ihtiyacı
2. Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

Bu iki koşuldan birinin veya ikisinin birlikte sağlanması halde mahkemeden eşin kısıtlanması talep edilebilir.

 

Ailenin Ekonomik Varlığının Korunması İhtiyacı Nedir ?

Kanun koyucu eşlerin yapacağı işlemlerin onların ekonomik hayatları için gelecekleri için riskli olması tehlikeli olması durumunda ailenin ekonomik varlığını korumak istemiştir. Eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanması da bu koruma tedbirlerinden biridir. Bu bağlamda eşlerden birinin malvarlıklarını yok pahasına elinden çıkarması, ailenin geleceği ilişkin yatırımlarını savurması halinde tasarruf yetkisinin kısıtlanması gündeme gelebilir. Detaylı bilgi için İstanbul Aile Hukuku Avukatı ile görüşebilirsiniz.

 

Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi Nedir ?

Evlilik birliği eşlere pek çok yükümlülük yükler. Bu yükümlülüklerden biri de mali yükümlülüktür. Eşlerin evlilik birliği giderlerine katılma yükümlülüğü bir eş tarafından ihmal ediliyorsa bu durumda kısıtlanması söz konusu olabilir. Hakime tespit ettirilen katkı payının ödenmemesi de eşin kıstlanma sebebidir. 

 

Tasarruf Yetkisi Nasıl Kısıtlanır ?

Tasarruf yetkisi kısıtlanan eş diğer eşin rızasına ihtiyaç duyar. Kısıtlamayla birlikte kısıtlanan eş, sadece diğer eşin rızasını alarak söz konusu malvarlığı değerleri üzerinde tasarrufi işlem yapabilir hale gelir. Söz konusu kısıtlama, sadece belli malvarlıkları üzerinde geçerlidir. Bu bağlamda eşin tüm malvarlıkları kısıtlanamaz. Kısıtlama kararı hangi malvarlığı bakımından verilmişse sadece onu bağlar. Örneğin, eşin konutları hakkında verilen tasarruf yetkisi kısıtlaması eşin işyerini kapsamayacaktır. 

 

Rıza ve Sonuçları Nelerdir ?

Kısıtlı kişinin eşi açık ya da örtülü rızası ile eşinin işlemlerine onay verebilir. Tasarruf işlemine diğer eş tarafından rıza verilinceye kadar tasarruf işlemi askıda hükümsüzdür yani hukuki sonuç doğurmaz. Rıza verilirse kısıtlı eşin yaptığı işlem en baştan geçerli olur. icazet verilmez ise işlem en baştan beri geçersiz olacaktır.

 

Sıkça Sorulan Sorular

 

Rıza sözlü olarak verilebilir mi ?

Evet, ancak kanunda bazı işlemler için rızanın yazılı verilmesi gerekmektedir.

 

Eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanması için nereye başvurulur ?

Aile mahkemesine başvurabilirsiniz.

 

Eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanması kaç günde sonuçlanır ?

Ortalama birkaç ayda dava süreci tamamlanmaktadır.

 

Eşimin tüm malvarlığı kısıtlanabilir mi ?

Kısıtlama kararı belli malvarlıkları üzerinde verilmektedir.

 

Eşin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması Hakkında Yargıtay Kararlarından Örnek Alıntılar

“Eşlerden birinin istemi üzerine koşullarının varlığı halinde diğer eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanması için, kısıtlamaya konu malvarlığının edinilmiş mal olması zorunlu değildir. Türk Medeni Kanununun 199. maddesi evliliğin genel hükümleri içinde yer aldığından, bu hükmün uygulanabilmesi için eşler arasındaki mal rejiminin önemi bulunmadığı gibi kısıtlamaya konu malvarlığı değerlerinin Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girmesinden önce ya da sonra edinilmiş olmasının da önemi yoktur. Bu bakımdan 22 ve 26 parsel numaralı taşınmazlarla ilgili ret gerekçesi doğru değil ise de bu husus temyiz edilmediğinden bozma sebebi yapılmamış yanlışlığa değinilmekle yetinilmiştir.” 2. Hukuk Dairesi         2007/15772 E.  ,  2009/225 K.

“Somut olayda, davacının savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi düzenleyen ve bu nedenle vesayeti gerektiren TMK’nın 406. maddesi kapsamında bir istemde bulunmadığı, davalı eşinin gelişi güzel harcamalarından dolayı, evlilik birliğinin sarsılması, evli eşlerin evlilik birliğinin korunması amacı ile davalı eşin harcamalarına kısıtlama getirilmesi istemi ile…” 20. Hukuk Dairesi         2015/4001 E.  ,  2015/2136 K.

“Türk Medeni Kanununun 406. maddesi gereğince kısıtlama kararı verilebilmesi için; savurganlığı, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kişinin kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açılmış olması ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olması ya da başkalarının güvenliğini tehdit etmesi şarttır. Bahis oyunları oynamak tek başına kısıtlama sebebi teşkil etmez. Dosyada kısıtlanması talep edilen şahsın savurgan bir yaşam tarzı sürdüğü veya malvarlığını kötü yönettiği ve bu sebeple de kendisini ve ailesini darlık veya yoksulluğa düşürdüğüne dair bir delil ve olgu bulunmamaktadır. Kaldı ki; eşlerden birinin evlilik birliğinden doğan mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde veya ailenin ekonomik varlığının korunmasının gerektiği durumda, diğer eşin istemi üzerine hakimin bu şekilde davranan eşin tasarruf yetkisini kısıtlaması da imkan dahilindedir. (TMK m. 199) Bu bakımdan ilgilinin hukuki ehliyetini kısıtlayacak ciddi sebep ve deliller mevcut bulunmamaktadır. İsteğin reddi gerekirken yetersiz gerekçeyle kısıtlama kararı verilmesi doğru görülmemiştir.” 18. Hukuk Dairesi         2015/9087 E.  ,  2016/4221 K.